Pierwotny układ przestrzenny wadowickiego rynku ukształtował się już w późnym średniowieczu. W XVI w. nastąpiła rozbudowa miasta według osi południe-północ. Po pierwszym rozbiorze Polski (1772 r.) i powstaniu Galicji, układ przestrzenny miasta uległ widocznej transformacji. Przez centralny punkt Wadowic poprowadzono trakt z Wiednia do Lwowa. Od tego momentu zabudowa miejska rozwijała się wzdłuż głównej drogi z zachodu na wschód. Rozpoczęto wówczas prace nad poprawą estetyki i funkcjonalności rynku. Zasypano rów przedzielający plac na dwie części, a na początku XIX w. zlikwidowano cmentarz okalający kościół parafialny. Na zmianę układu przestrzennego rynku wpłynął również ostatni wielki pożar miasta ok. 1818/19 r. W jego trakcie całkowitemu zniszczeniu uległa wschodnia pierzeja, a przestrzeń placu w kształcie równobocznego czworoboku przestała istnieć. Rynek został „otwarty” w kierunku kościoła i stan taki utrzymuje się do dziś. W czasach galicyjskich, w każdy czwartek Wadowice zmieniały się w wielki targ. Tłumy handlujących zajmowały niemal wszystkie uliczki odchodzące od rynku. Głównym punktem handlu pozostawał centralny plac miasta. W XIX w. panowało przekonanie, że na targu zasadniczo można kupić i sprzedać wszystko. Dlatego też i na wadowickim targowisku, obok wystawnych kramów i przepełnionych wozów bogatych handlarzy i rzemieślników, znajdowały się skąpe kramiki drobnych sprzedawców oferujące tandetę.
Kościół Ofiarowania NMP
Pośród najważniejszych budynków użyteczności publicznej w XIX-wiecznych Wadowicach znajdowały się obiekty sakralne. Pierwsze wzmianki na temat fary miejskiej pochodzą już z XIV w. W poł. XVIII w. pierwotną drewnianą konstrukcję świątyni zastąpiono murowaną, a następnie ją rozbudowano. Pod koniec XIX w. przebudowano fasadę kościoła wraz z wieżą zegarową wg projektu krakowskiego architekta Tomasza Prylińskiego. Wtedy to fasadę ozdobiono figurami świętych autorstwa Zygmunta Langmana. Przedstawiają one Matkę Bożą w otoczeniu świętych, Wojciecha i Stanisława – patronów Polski.
Gmach Urzędu Miejskiego
Reprezentacyjny charakter miasta i jego rozwój demograficzny zmobilizowały władze miejskie do przystosowania swojej siedziby do nowych okoliczności. Po północnej stronie rynku, na lewo od kościoła, w 1846 r. wzniesiono gmach Magistratu, który zastąpił wysłużony drewniany ratusz miejski. Pierwotnie miały tutaj swoją siedzibę również Sąd Powiatowy, Gimnazjum oraz publiczna szkoła główna. Wśród zasłużonych dla miasta burmistrzów warto wymienić dra prawa, członka Wydziału Powiatowej Kasy Oszczędności Tadeusza Starzewskiego (1860-1931) oraz lekarza, posła do Rady Państwa w Wiedniu Franciszka Opydo (1856-1923).