Murowane twierdze romańskie oraz gotyckie kościoły i opactwa, pałace i dwory stanowią barwny zapis historycznej przeszłości Małopolski. Zachowały się tu także zabytki dawnej wsi polskiej, tej drewnianej, zharmonizowanej z krajobrazem. Bogactwo kultury i sztuki ludowej tej ziemi nie ma sobie równych na terenie Polski.
Liczne zachowane kościoły i cerkwie zadziwiają nie tylko logiką konstrukcji ale i malowniczością form i gontowych faktur. W pejzaż architektoniczny małopolskiej wsi wpisały się także karczmy i spichlerze oraz małopolskie dworki, budowane z drewna "podług nieba i zwyczaju polskiego". Prowincjonalne miasteczka prezentują czytelne do dziś dawne układy urbanistyczne, gdzie życie ich mieszkańców przebiegało pod podcieniami drewnianych małomiasteczkowych domów.
Szlak Architektury Drewnianej w Województwie Małopolskim, o długości 1500 km obejmuje 237 zespołów architektonicznych od kościołów, cerkwi, kaplic i dzwonnic po spichlerze, wiejskie chałupy i szlacheckie dwory. Wszystkie obiekty na szlaku są oznakowane, a drogę do nich wskazuje ponad 600 drogowskazów.
Do największych skarbów regionu należą kościoły w Sękowej, Binarowej, Lipnicy Murowanej i Dębnie Podhalańskim, które w 2003 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO. Kolejne 4 obiekty sakralne zostały dopisane do tejże Listy w 2013 r., a są to: cerkiew w Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku.

Zapraszamy do wędrówki szlakiem, gdzie wśród zapachu starego drewna we wnętrzu kościoła, cerkwi czy dworu można odnaleźć ciszę oraz tchnienie dawnych wieków.

Obiekty Szlaku Architektury Drewnianej na terenie Ziemi Wadowickiej

Barwałd Dolny


Kościół parafialny pw. Św. Erazma z k. XVlll w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty gontem; wyposażenie z XVI–XVIII w. Wieża o pochyłych ścianach zwieńczona jest hełmem baniastym z latarnią. Składa się z trzech kondygnacji wydzielonych daszkami okapowymi. Wnętrze kościoła nakryte jest stropami. Dekoracja malarska ścian i stropów z XVIII w. składa się z motywów figuralnych, roślinnych i geometrycznych. W ołtarzu głównym z XVIII w. umieszczony został obraz św. Erazma. Najcenniejsze zabytki: późnogotycki krucyfiks z pierwszej połowy XVI w. ustawiony na belce tęczowej, kamienna, barokowa chrzcielnica, barokowe tabernakulum w ołtarzu, kamienna kropielnica z 1842 r., rokokowe organy z 1770 r. Świątynia otoczona jest kamiennym murem z dwiema bramkami z 1863/64 r.

Lanckorona


Układ przestrzenny i zabudowa Lanckorony tworzą dobrze zachowany zespół urbanistyczny o znacznych walorach krajobrazowych, historycznych i architektonicznych w skali Polski. Lanckorona jest miejscowością wykształconą z osady założonej pod zamkiem warownym, który powstał w 1359 r. na polecenie króla Kazimierza Wielkiego. Największy rozwój gospodarczy Lanckorony przypada na 2. połowę XVI w. Jego upadek zaczął się w czasie wojen szwedzkich w 2. połowie XVII w., kiedy miasto zostało po raz pierwszy spalone. Po kolejnym pożarze w 1869 r. miejscowość została odbudowana, ale już nigdy nie odzyskała dawnej świetności. W 1934 r. Lanckorona utraciła prawa miejskie. W 1938 r. średniowieczny układ urbanistyczny miejscowości został wpisany do rejestru zabytków. Zabudowa Lanckorony była drewniana i taka zachowała się częściowo do dzisiaj. Prostokątne domy z wąskim frontem, konstrukcji zrębowej ustawione są szczytowo do pierzei rynkowych. W głębi działki znajdują się obiekty gospodarcze do których dojazd prowadzi przez szerokie sienie przejazdowe w budynkach frontowych, zamykane bramami.

Radocza

Kościół pw. Przemienienia Pańskiego wzniesiony w 1525 r., następnie gruntownie przebudowywany przez co utracił swoje pierwotne cechy stylowe. Świątynia orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana, z wieżą konstrukcji słupowej. Dach dwuspadowy, jednokalenicowy. Składa się z wydłużonej nawy, węższego prezbiterium z dobudowaną kaplicą i zakrystią oraz z wieży o pochyłych ścianach, zwieńczonej hełmem iglicowym. Wnętrze nakryte jest stropami, w nawie z zaskrzynieniami. W kruchcie pod wieżą strop kasetonowy z belkami profilowanymi i dekorowanymi kimationem jońskim. Tęcza o wykroju prostokątnym, ścięta w narożnikach, flankowana pilastrami. Z dawnego wyposażenia kościoła zachowały się tylko 3 barokowe ołtarze, witraże z 1. ćw. XX w., prospekt organowy z XVIII w. i żyrandole z k. XIX lub 1. ćw. XX w. W ołtarzu głównym umieszczony jest barokowy obraz Przemienienie Pańskie.

Woźniki


Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z I. poł. XVl w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty gontem; cenny krucyfiks z XlV w. W 1959 r. na skutek podpalenia spłonęły dachy, uszkodzeniu uległy stropy i ściany, spaliła się wieża i część wyposażenia kościoła. Świątynia została odbudowana w latach 1962–1964. W kruchcie belki stropowe pokryte są malowanymi napisami. Parapet chóru muzycznego z 3. ćwierci XX w. wypleciony jest z wikliny. Najcenniejsze zabytki: gotycki krucyfiks z XIV w. umieszczony na belce tęczowej w ołtarzu głównym, obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIX w. organy w obudowie z XVIII w. W pobliżu kościoła usytuowana jest drewniana dzwonnica. Świątynia jest przykładem udanej rekonstrukcji konserwatorskiej po zniszczeniach jakim uległa w pożarze.

Marcyporęba

Drewniany kościół pw. Św. Marcina wzniesiony w 1670 r. jako bezwieżowy, jednonawowy o konstrukcji zrębowej, oszalowany. Wieża izbicowa o pochyłych ścianach z XX w., zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Korpus nakryty dachem dwuspadowym, jednokalenicowym, z barokową wieżyczką na sygnaturkę na kalenicy. Do nawy dobudowana jest kaplica otwarta do wnętrza. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. W kościele zachowały się dwa cenne portale: jeden tzw. długoszowski, drugi manierystyczny, bogato zdobiony. Nad kruchtą i prezbiterium stropy kasetonowe z XX w. Na belce tęczowej umieszczona rzeźby Grupy Ukrzyżowania z gotyckim krucyfiksem z XV w. Ściany pokrywa polichromia z XIX i XX w. W nawie ołtarze rokokowe, w kaplicy ołtarz klasycystyczny. Ambona rokokowa. Chrzcielnica kamienna, renesansowa, z 1545 r. Na cmentarzu przykościelnym murowana dzwonnica parawanowa z 1831 r.

Nidek


Kościół pw. Szymona i Judy Tadeusza Apostołów z I. poł. XVl w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej, otoczony podcieniami; wnętrze: polichromia z XIX w., chrzcielnica z XVl w. Kościół późnogotycki. Zachowany jest bez większych zmian od czasu budowy. W 2. połowie XVI w. kościół zamieniony został na zbór kalwiński, a później ariański. Katolicy przejęli kościół ponownie dopiero w 1669 r. Prezbiterium węższe od nawy zamknięte jest trójbocznie. Do prezbiterium dobudowana została zakrystia. Świątynia otoczona jest podcieniami (przy wieży zabudowanymi). We wnętrzu zachowały się gotyckie detale ciesielskie. Najstarszym zabytkiem w wyposażeniu kościoła jest chrzcielnica datowana na XVI w. Na belce tęczowej umieszczony jest krucyfiks barokowy.

Dodatkowe informacje

Oficjalna strona Szlaku