Początki wsi Spytkowice sięgają XIII w. jako własność książąt oświęcimskich, a później zatorskich. Zapewne w tym okresie znajdował się tam gród książęcy, którego centrum stanowiła budowla na planie czworoboku z dwiema narożnymi wieżami po stronie północnej oraz prostokątną wieżą mieszkalną. W latach późniejszych znajdowała się tam również drewniana wieża o charakterze rezydencjonalnym powstała pod koniec XV w.
Obecnie świadectwem dawnego założenia obronnego jest szeroka fosa z kamiennym mostem od frontu. Pod koniec XV w. zamek w Spytkowicach objął Piotr Myszkowski i jego dziedzice. To jego synowi Wawrzyńcowi obiekt zawdzięcza przebudowę w stylu gotycko-renesansowym na pocz. XVI w. Kolejni właściciele Spytkowic (Szyszkowscy i Opalińscy) rozbudowali zamek na kształt wczesnobarokowej rezydencji.
Niestety od XVIII w. żaden z następnych właścicieli nie mieszkał w nim na stałe. W poł. XIX stulecia dobra spytkowickie nabył ród Potockich, którego dzierżawca Michał Naimski, zadbał o pobliskie stawy. Pod koniec XIX w. na zamku wybuch pożar, który strawił część pierwszego piętra, południowo-zachodnią wieżę oraz mur kurtynowy. Wówczas zamurowano także galerie arkadowe od strony dziedzińca.
W czasie II wojny światowej majątek uległ zniszczeniu i Potoccy zrzekli się go na rzecz Skarbu Państwa. Początkowo mieszkało w nim kilka rodzin, ale ze względu na zły stan zabudowań, zamek został niebawem opuszczony. Następnie został przekazany Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, która przeprowadziła w l. 60. XX w. generalny remont obiektu z przeznaczeniem na cele archiwalne. Od 1995 r. zamek jest siedzibą ekspozytury Archiwum Narodowego w Krakowie. Pełni funkcję głównego zaplecza magazynowego.
Zamek w Spytkowicach znajduje się w dolinie w północnej części wsi. Obecnie budowla ta jest obiektem murowanym z tynkowanymi ścianami o trzech skrzydłach obejmujących prostokątny dziedziniec. Elewację frontową zdobią narożne, kwadratowe wieże. Piętrowe skrzydła przykrywają wysokie, dwuspadowe dachy, mieszczące użytkowe poddasze. Wejścia do zamku okala portal z herbem Szyszkowskich (Ostoja), które prowadzi do sieni głównej. Sale w zamku są w układzie jednotraktowym oraz skomunikowane za pomocą galerii obiegającej od wewnątrz dziedziniec. Wnętrza budynku ozdabiają wspaniałe, kamienne portale: od późnogotyckiego w południowo-wschodnim narożniku zamku, poprzez renesansowe aż do barokowych z herbem Ostoja.
Fot. Zamek w Spytkowicach, ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Wadowicach