#WadowicePoDworsku tym razem zapraszają do Inwałdu. Czy wiesz, że pałac pełnił funkcję letniej i zimowej rezydencji wakacyjnej Romerów?
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z pocz. XIV w. Była ona wówczas własnością rodziny szlacheckiej herbu Kornicz. Na pocz. XVII stulecia należała już do rodu Przyłęckiach, a następnie do Schwarcenberg Czernych oraz Ankwiczów.
W 1778 r. Józef Ankwicz , w pobliżu granicy z Wieprzem, chciał wybudować okazałą rezydencję rodową w Inwałdzie. Do prac budowlanych wykorzystywał okolicznych chłopów. Jednak inwestycji nie zrealizował z powodu braku środków finansowych , a niedokończony obiekt stał się ruiną.
Po śmierci Józefa dobra odziedziczył jego syn, Andrzej – arcybiskup Lwowa oraz prymas Galicji i Lodomerii, który sprzedał je Bobrowskim z Andrychowa. Ci na pocz. XIX w. postawili w Inwałdzie późnoklasycystyczny pałac , na miejscu wcześniejszego parterowego dworu z XVII w. Dobudowano do niego piętro i dwa skrzydła, a całość pokryto dachówką ceramiczną.
W 1852 r. Inwałd sprzedano hr. Feliksowi Romerowi. Cały majątek w 1881 r. odziedziczył jego syn Adam ożeniony z austriacką arystokratką. Początkowo pałac w Inwałdzie był stałą siedzibą Romerów, ale gdy Romer otrzymał stanowisko starosty w Wiedniu, sytuacja się zmieniła. Odtąd Inwałd pełnił rolę letniej i zimowej rezydencji wakacyjnej. Romerowie przy pałacu posiadali stadninę koni, a w okolicznych lasach organizowali polowania.
W okresie międzywojennym majątek należał do Rodryga Romera, który wybudował szklarnie z roślinami egzotycznymi, prowadził hodowlę bydła i owiec oraz zorganizował we wsi spółdzielnię mleczarską. Podczas wojny Niemcy zajęli pałac, a mieszkańcom pozostawili tylko jedno skrzydło. Kiedy hrabia odmówił podpisania folkslisty zesłano go do obozu koncentracyjnego w Dachau, a pozostałych członków rodziny wysiedlono. Następnie w obiekcie ulokowano siedzibę Hitlerjugend.
Po 1945 r. na mocy reformy rolnej majątek rozparcelowano, a pałac przeszedł na własność Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska. Wówczas do części pomieszczeń pałacowych zakwaterowano rodzinę dawnego pałacowego ogrodnika. W latach 1947-1949 umieszczono w inwałdzkim pałacu szkołę rolniczą i szkołę traktorzystów . Warto wspomnieć, że obiekt ten został w 1956 r. wpisany do rejestru zabytków. Następnie w 1959 r. pałac i otaczający go park przejęła Dyrekcja Okręgowa PKP w Krakowie, która organizowała w nim kolonie letnie dla dzieci kolejarzy.
Od 1994 r. pałac był już niezamieszkały, ponieważ opuściła go rodzina pałacowego ogrodnika. W 1999 r. majątek stał się własnością prywatną, a po gruntownym remoncie został zasiedlony przez nowego właściciela. Obecnie dawny pałac Romerów jest niedostępny do zwiedzania. Pałac w Inwałdzie to budowla klasycystyczna położona w rozległym parku krajobrazowym. Jest to budynek murowany, dwukondygnacyjny założony na planie prostokąta. Posiada dwa ryzality boczne o ściętych narożach. Rozkład wnętrz w części środkowej jest dwutraktowy i symetryczny. Natomiast obie części boczne posiadają układ zmieniony. Z zewnątrz kondygnacje są zwieńczone gzymsami, a ściany parteru zdobi neorustyka. Ryzality środkowe są rozczłonkowane za pomocą pilastrów. Od strony ogrodu elewację budynku wyróżnia balkon podparty na czterech kolumnach.
Fot. Dwór Romerów w Inwałdzie w okresie międzywojennym, zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego