#WadowicePoDworsku tym razem zapraszają do Radoczy. Czy wiesz, że właściciel dworu był prawnikiem, sędzią oraz jednym z działaczy ruchu ludowego?
Wieś najprawdopodobniej powstała w XIII wieku. Jej nazwa pochodzi od Radosza z rodu Radwanitów, którzy władali tymi ziemiami . W XV stuleciu osada była własnością Paszka, po nim Jana Radockiego, a później należała do Żegoty z Radoczy. Od 2 poł. XVI stulecia Radocza była bardzo rozdrobnioną majątkowo wsią . Grunty posiadało nawet kilkunastu właścicieli. Aż do zakończenia II wojny światowej na jej terenie funkcjonowały dwa majątki ziemskie – Radocza I Scheda i Radocza Dolna.
Do 1849 r. właścicielami Radocza I Scheda byli Górscy, którzy przekazali ją następnie Śmiałkowskim. Ci z kolei poważnie zadłużyli dobra i zostały one w 1889 r. zlicytowane. Zakupili je wówczas Pawłowscy, którzy następnie sprzedali nieruchomość Kwiatkowskim. Na pocz. XX w. większość gruntów uległa parcelacji, więc właścicielom pozostała już niewielka część zwana resztówką. Sprzedaż tej pozostałość nastąpiła w latach 1946-1949.
Z kolei na pocz. XX w. jedynym właścicielem Radoczy Dolnej był hrabia Kryspin Żeleński. Po jego śmierci w 1830 r. spadek przypadł jego synowi Władysławowi, którego następcy sprzedali nieruchomość baronowi Ferdynandowi Baumowi. Wtedy we wsi istniał dwór oraz zabudowania dworskie. Wraz ze śmiercią Ferdynanda w 1894 r. nastąpiła sprzedaż majątku na rzecz Sterkowiczów, którzy w tym samym czasie nabyli Radoczę Górną. Po transakcji dokonali połączenia obu części wsi Dolnej i Górnej. Następnie w 1929 r. ostatnią właścicielką Radoczy została ich córka Zofia, która poślubiła dra Antoniego Banasia – prawnika i sędziego. Był on również jednym z działaczy ruchu ludowego w Galicji i w międzywojennej Polsce. Uważa się go za adwersarza Wincentego Witosa i Józefa Putka. Majątek znajdujący się wówczas w rękach tej rodziny obejmował obszar 220 ha. Co ciekawe za sprawą dra Banasia w Radoczy i w okolicy zaczęto sadzić wiklinę w celach rzemieślniczych przyczyniając się do rozwój wikliniarstwa.
W czasie II wojny światowej dobra w Radoczy zostały przejęte przez okupanta niemieckiego, który osadził w nich folksdeuche’a, a Banasiów wysiedlił do Generalnego Gubernatorstwa. Po zakończeniu wojny majątek nie wrócił już do prawowitych właścicieli tylko całość w 1946 r. wywłaszczono na podstawie reformy rolnej, a następnie rozparcelowano. Ostatecznie przy dworze pozostało tylko 25 ha gruntów, które przeznaczono na potrzeby utworzonej wtedy szkoły rolniczej. Dziś jest to Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego im. św. Jana Pawła II w Radoczy.
Dwór w Radoczy znajduje się w niedużej odległości od głównej drogi DK28, przy ul. Dworskiej. W centrum zespołu zabudowań znajduje się budynek, wystawiony przez Banasiów 1934 r., z ozdobnym tarasem na piętrze, wspartym na czterech kolumnach tworzących ganek. Do niego współcześnie dobudowano nowy budynek szkolny. Dawny dwór otaczają ze wszystkich stron budynki szkolne, internat, mieszkania pracownicze i inne. Z dawnej zabudowy podworskiej zachowały się jeszcze stajnia oraz pozostałość dawnej hydroforni. Dziś pełnią one inne funkcje przydatne szkole. Park dworski stworzony przez Banasiów przy dworze został całkowicie wycięty w l. 50-tych ubiegłego wieku.
Fot. Wejście do dworu w Radoczy w okresie międzywojennym, zdjęcie z M. Siwiec-Cielebon - "Banasiowie z Radoczy. Strzępy epopei".