Mieczysław urodził się 6 maja 1908 r. w Wadowicach jako syn Marii z Malottów i Stefana Kotlarczyka. W 1926 r. ukończył miejscowe Gimnazjum Humanistyczne, a następnie studiował filologię polską oraz uzyskał stopień doktora na UJ w Krakowie (1936). W trakcie studiów rozpoczął pracę jako nauczyciel w prywatnych wadowickich gimnazjach. W 1931 r. w Wadowicach założył Amatorski Teatr Powszechny, w którym wystawił m.in. „Mazepę”, „Romantycznych”, „Achilleis”.
W 1936 r. przeniósł się do Sosnowca, gdzie pracował jako nauczyciel gimnazjalny i prowadził amatorską scenę szkolną. Równocześnie zajmował się, rozpoczętą jeszcze w Wadowicach, krytyką literacką i teatralną m.in. w krakowskiej i katowickiej rozgłośni Polskiego Radia wygłaszał pogadanki teatralne.
W okresie okupacji niemieckiej od połowy 1941 r. mieszkał w Krakowie pracując na początku jako konduktor tramwajowy, a od końca 1942 r. jako urzędnik.
Za początek Teatru Rapsodycznego przyjmuje się spotkanie w prywatnym mieszkaniu Krystyny Dębskiej dnia 22 sierpnia 1941 r. Wśród członków podziemnego zespołu teatralnego znaleźli obok Mieczysława się m.in. K. Wojtyła, K. Dębowska, H. Królikiewicz i D. Michałowska oraz T. Ostaszewski. Opiekunem ideowym grupy został powieściopisarz i teatrolog – T. Kudliński.
Premierowym przedstawieniem był „Król Duch”. Ostatecznie w czasie okupacji odbyło się siedem premier odwołujących się do polskiej i patriotycznej twórczości literackiej. Kotlarczykowi udało się zbudować swój unikatowy styl teatralny. Miał on charakter misteryjny, obrzędowy, w którym na pierwszym planie pozostawało słowo oraz aktor i jego praca.
Pierwszą powojenną premierą było poetyckie widowisko – „Grunwald” (1945). W 1946 roku przy scenie otwarto Studio, które miało szkolić przyszłych aktorów teatru.
W l. 50. kiedy to realizm socjalistyczny stał się doktryną artystyczną idee Teatru Rapsodycznego nie miały już racji bytu. Wkrótce władze zwołały zebranie w sprawie nowej formuły teatru. Wówczas w zespole doszło do rozłamu i powstał nowy "prawomyślny" Teatr Poezji, a Kotlarczyk został odwołany ze stanowiska dyrektora.
W okresie powojennym Mieczysław zajął się także pracą pedagogiczną wykładając zasady recytacji w krakowskiej WSP, w szkole teatralnej oraz współpracował z krakowską redakcją literacką Polskiego Radia.
Teatr Rapsodyczny pod zarządem Kotlarczyka został reaktywowany w 1957 r. przedstawieniem będącym nową wersją „Króla Ducha” – „Legendy złote i błękitne”. Ostatecznie Teatr został rozwiązany w 1967 r., Mieczysław powrócił do nauczania oraz publikował książki w których opisywał swoją koncepcję teatru słowa oraz historię krakowskiego teatru.
Za swoją działalność artystyczną otrzymał Złoty Krzyż Zasługi (1960), nagrodę im. Wł. Pietrzaka za twórczy wkład w polską kulturę teatralną (1961) oraz Złotą Odznakę "Za zasługi dla Krakowa" (1965).
Mieczysław Kotlarczyk zmarł 21 lutego 1978 r. i został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Mowę pożegnalną nad trumną wygłosił jego wieloletni przyjaciel, kardynał Karol Wojtyła.
Tekst na podst. encyklopediateatru.pl, culture.pl
