Ojciec Karola Wojtyły – Karol senior urodził się w Lipniku koło Białej 18 lipca 1879 roku. W wieku 21 lat został powołany do c.k. armii i rozpoczął służbę wojskową w 56 pułku piechoty stacjonującym w Wadowicach (56 Galizisches Infanterieregiment „graf Daun”) a następnie, w stopniu starszego szeregowego (gefreiter), został przeniesiony do lwowskiej szkoły kadetów piechoty jako instruktor. W 1904 roku plutonowy (zugsführer) Wojtyła wrócił do macierzystych koszar w Wadowicach. Dwa lata później, 10 lutego 1906 roku, w kościele garnizonowym św. Piotra i Pawła w Krakowie, Karol wziął ślub z Emilią Kaczorowską (1884-1929). Będąc oficerem rachunkowym (Rechnungsunteroffizier), ojciec przyszłego papieża pracował przez kolejne lata w dowództwie pułku i życie młodego małżeństwa toczyło się między Wadowicami a Krakowem. W Krakowie, 28 sierpnia 1906 roku urodził się pierwszy syn Wojtyłów – Edmund Antoni. Na stałe do Wadowic rodzina przyszłego świętego przeniosła się w 1913 roku.
Podczas I wojny światowej, kiedy czasowo Karol senior został ewakuowany do Hranic na Morawach, 7 lipca 1916 roku w Białej urodziła się, i w tym samym dniu zmarła, jedyna córka Wojtyłów – Olga Maria.
Wadowice
[- -] tu, w tym mieście wszystko się zaczęło. I życie się zaczęło, i szkoła się zaczęła, i studia się zaczęły, i teatr się zaczął. I kapłaństwo się zaczęło.(Jan Paweł II, homilia podczas pielgrzymki do rodzinnego miasta,
16 czerwca 1999 roku)
Karol Józef – przyszły papież i święty – urodził się tuż po godzinie 17.00 18 maja 1920 roku w niewielkim mieszkaniu wynajmowanym przez rodzinę Wojtyłów na piętrze kamienicy należącej do żydowskiego handlowca Chiela Bałamutha. Do dwupokojowego mieszkanka przy Kościelnej 7/4, wchodziło się przez kuchnię. Najpierw jednak trzeba było pokonać kręte schody wiodące z małego dziedzińca na balkon, przy którym znajdowały się drzwi wejściowe. Wyglądając przez okno kuchenne na Kościelną widać było biegnącą w dół, w kierunku ulicy 3 Maja brukowaną uliczkę, na której młody Lolek grał z kolegami w piłkę. Z pozostałych okien widać było masywną bryłę parafialnego kościoła, a na jego ścianie zegar słoneczny z napisem „Czas ucieka, wieczność czeka”.
To właśnie w parafialnym kościele pw. ofiarowania Najświętszej Marii Panny Wojtyłowie ochrzcili swojego drugiego syna. Sakramentu udzielił kapelan wojskowy ks. Franciszek Żak. Rodzicami chrzestnymi chłopca byli: Józef Kuczmierczyk – szwagier matki, i jej siostra – Maria Wiadrowska.
Do pierwszej szkoły Lolek miał bardzo blisko, mieściła się bowiem w budynku Magistratu. W czasie czteroletniej nauki w Publicznej Szkole Powszechnej Męskiej im. M. Wadowity, przyszłego papieża uczyli m.in. Zofia Bernhardtowa, Józef Koman, Ludwik Krzyszkowski, Marian Żmuda oraz katecheci: ks. Franciszek Barańczyk i ks. Jan Pawela. Młody Wojtyła był bardzo zdolnym i pilnym uczniem – na koniec każdej klasy miał wszystkie stopnie bardzo dobre a przez cztery lata nauki opuścił tylko 40 dni lekcji!
Pierwsze lata życia upłynęły przyszłemu papieżowi w gronie najbliższych – z jednej strony kochający rodzice, z drugiej starszy brat. W 1924 roku Mundek ukończył wadowickie gimnazjum (w klasie profesora Zygmunta Damasiewicza) i rozpoczął pięcioletnie studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Mimo różnicy wieku zabierał Lolka na mecze piłki nożnej i wycieczki.
W klasie III Karol wraz z kolegami szkolnymi przygotowywał się do Pierwszej Spowiedzi i Komunii Świętej, do której przystąpił 24 i 25 maja, przed świętem Trójcy Przenajświętszej. Uroczystość tą jednak poprzedziła rodzinna tragedia. W kwietniu 1929 roku zmarła bowiem na zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis nephritis) matka Karola – Emilia. Nabożeństwo pogrzebowe odprawił ks. Leonard Prochownik, a zmarłą pochowano na cmentarzu parafialnym. Po śmierci Emilii ojciec otoczył młodszego syna jeszcze większą opieką niż dotychczas. Byli sobie bardzo bliscy – Karol senior zajmował w życiu przyszłego papieża bardzo ważne miejsce, o czym Jan Paweł II wielokrotnie wspominał. Skromność, pracowitość, sumienność i pobożność ojca kształtowały jego charakter i duchową formację. Razem uczestniczyli w pielgrzymkach do Kalwarii Zebrzydowskiej, do sanktuarium maryjnego w Częstochowie, a w domu wspólnie czytali Pismo Święte. To także dzięki ojcu Karol został gorliwym ministrantem.
Jego duchowość lat młodzieńczych kształtowali nie tylko księża parafialni – wśród niż zwłaszcza opiekun ministrantów ks. Kazimierz Figlewicz i katecheta gimnazjalny ks. dr Edward Zacher, ale także wadowickie zgromadzenia zakonne. Siostry nazaretanki były mu bliskie ze względu na prowadzoną przez nie ochronkę, do której jako chłopiec uczęszczał. Często odwiedzał klasztor ojców karmelitów „na Górce”, będący miejscem szczególnego kultu Matki Bożej Szkaplerznej. Nabożeństwo szkaplerzne, propagowane przez zakonników od początku ich pobytu w Wadowicach, czyli od roku 1892, było bardzo popularne wśród wiernych także wśród młodzieży zachęcanej do udziału w nowennach przez wadowickich katechetów. Licznie przyjmowano też szkaplerz – wiszący na szyi znak maryjnego kultu. Szkaplerz przyjął też Lolek Wojtyła a miało to miejsce najprawdopodobniej 16 lipca 1930 roku, w uroczystość Matki Bożej z Góry Karmel. Dla niespełna dziesięcioletniego chłopca było to wielkie duchowe przeżycie. Karmelitański szkaplerz towarzyszył Wojtyle przez całe życie – od Wadowic przez Kraków po Rzym.
W marcu 1930 roku jeszcze jako uczeń klasy IV szkoły powszechnej Lolek wraz ze swoim ojcem pojechał do Krakowa na bardzo doniosłą uroczystość. Jego starszy brat otrzymał bowiem promocję doktorską i tytuł doktora wszechnauk lekarskich. Młody lekarz z zapałem przystąpił do pracy – najpierw w Klinice Dziecięcej w Krakowie a następnie, od kwietnia 1931 roku w Powszechnym Szpitalu Miejskim w Bielsku na stanowisku sekundariusza (zastępcy ordynatora). Lolek, dla którego starszy brat był wzorem do naśladowania, odwiedzał Mundka w bielskim szpitalu. Niestety, po kilkunastu miesiącach pracy Edmund zaraził się płonicą septyczną (szkarlatyną) od jednej z pacjentek i 4 grudnia 1932 roku zmarł.
W czerwcu 1930 roku Karol przystąpił do egzaminów wstępnych do gimnazjum i w tym samym roku rozpoczął ośmioletnią naukę w Państwowym Gimnazjum im. M. Wadowity przy ulicy Mickiewicza. Podobnie jak w szkole powszechnej także w szkole średniej Lolek był bardzo dobrym uczniem. Miał szerokie zainteresowania, ale najlepiej realizował się w humanistyce – jego ulubionymi przedmiotami były język polski, łacina, greka i religia. W tym czasie zafascynował się też teatrem, ujawniając swoje zdolności aktorskie, reżyserskie a wkrótce także poetyckie. Występował w sztukach przygotowywanych przez Koło Dramatyczne, m.in. z Haliną Królikiewiczówną i Kazimierą Żakowną. „Kiedy byliśmy w piątej gimnazjalnej – wspominał z rozrzewnieniem w 1999 roku podczas pielgrzymki do rodzinnego miasta – graliśmy Antygonę Sofoklesa. Antygona – Halina, Ismena – Kazia, mój Boże. A ja grałem Hajmona – O, ukochana siostro ma Ismeno, czy ty nie widzisz, że z klęsk Edypowych żadnej na świecie los nam nie oszczędza? – Pamiętam do dziś… .” Lolek zagrał także w „Kordianie” (Kordian), „Ślubach panieńskich” (Gucio), „Balladynie” (Kirkor, Fon Kostryn), „Sułkowskim”, „Zygmuncie Auguście” (Zygmunt August), „Judaszu z Kariothu” oraz „Nie-Boskiej Komedii” (Hrabia Henryk), którą współreżyserował. Zamiłowanie do teatru i sztuki słowa zaowocowały wyjątkowymi więzami przyjaźni – na gruncie wspólnie wyznawanych ideałów religijnych, patriotycznych i artystycznych – które połączyły go z Mieczysławem Kotlarczykiem, nauczycielem, reżyserem i aktorem, oraz artystą rzeźbiarzem – Wincentym Bałysem.
Okres gimnazjalny to także wzrastanie duchowe. W 1935 roku Karol został przyjęty do Sodalicji Mariańskiej, której wkrótce został sekretarzem i dwukrotnie prezesem. W maju 1938 roku, podczas wizytacji kanoniczej wadowickiej parafii, przyszły papież przyjął sakrament bierzmowania z rąk arcybiskupa Adam Stefana Sapiehy i przyjął imię Hubert. Jego świadkiem był Józef Siłkowski, ojciec przyjaciela szkolnego Zbigniewa Siłkowskiego.
Zawsze mocno związany z miastem mojego dzieciństwa i wczesnej młodości, z miastem, które mi dużo, b. dużo dało. Mam wrażenie, że więcej niż by dać mógł Kraków.(Karol Wojtyła, List do Kotlarczyków,7 października 1940 roku)
W maju 1938 roku Karol zdał egzaminy maturalne, na które składały się religia, język polski, niemiecki, greka i łacina, uzyskując ze wszystkich oceny bardzo dobre. Latem, wspólnie z ojcem, opuścił rodzinne miasto i przeprowadził się do Krakowa, gdzie w październiku rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wiosną następnego roku powstał jego pierwszy tomik poezji „Psałterz Dawidów / księga Słowiańska” (znany jest też jako „Renesansowy psałterz”).
Okres hitlerowskiej okupacji był dla młodego Wojtyły momentem w życiu przełomowym. Przede wszystkim nie mógł już kontynuować studiów polonistycznych. Nadal rozwijał swoją artystyczną wrażliwość, współtworząc z Mieczysławem Kotlarczykiem konspiracyjny teatr słowa – zagrał Bolesława Śmiałego w „Królu-Duchu” Słowackiego, pierwszym przedstawieniu Teatru Rapsodycznego. Pisał też dramaty – „Dawid” (zaginiony), „Hiob” i „Jeremiasz”, w których w wątki biblijne wplótł wydarzenia z historii Polski. Ale jego duchowe poszukiwania szły już wówczas w innym kierunku. W początkach 1940 roku Wojtyła poznał Jana Tyranowskiego, mistyka chrześcijańskiego, który stał się duchowym przewodnikiem przyszłego papieża. To dzięki Tyranowskiemu pracujący w kamieniołomach na Zakrzówku, a od 1941 roku w fabryce „Solvay” w Borku Fałęckim, Wojtyła poznał dzieła mistyków karmelitańskich – św. Jana od Krzyża i św. Teresy z Avila. Wówczas też skrystalizowało się jego kapłańskie powołanie i w październiku 1942 roku wstąpił do konspiracyjnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego i rozpoczął studia filozoficzne.
Zanim Karol podjął tą decyzję stracił ostatnią bliską sobie osobę. W lutym 1941 roku po długiej i ciężkiej chorobie zmarł jego ukochany ojciec – Karol senior. Nabożeństwo żałobne odprawił ks. Kazimierz Figlewicz, a zmarły pochowany został na Cmentarzu Rakowickim.
Święcenia kapłańskie Karol Wojtyła otrzymał z rąk metropolity krakowskiego, kardynała Sapiehy 1 listopada 1946 roku. W kilka dni po mszy prymicyjnej w krypcie św. Leonarda na Wawelu młody ksiądz odprawił prymicje w rodzinnej parafii. Kolejne lata wypełniały studia teologiczne i praca duszpasterska. Pod koniec 1946 roku Karol Wojtyła wyjechał do Rzymu, gdzie studiował w Athenaeum Angelicum, podróżując jednocześnie po krajach Europy Zachodniej – Francji, Belgii, Holandii. Studia nad pismami karmelitańskiego mistyka św. Jana od Krzyża zakończył doktoratem („Pojęcie wiary u św. Jana od Krzyża”) w zakresie teologii, obronionym w czerwcu 1948 roku na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po studiach, ks. dr Wojtyła został skierowany do pracy w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Niegowici (1948-1949) oraz jako katecheta w szkołach w Wiatrowicach, Pierzchowie, Cichawie i Nieznanowicach. a następnie do pracy duszpasterskiej w parafii pw. św. Floriana w Krakowie (1949-1951). Młody wikary szybko zgromadził wokół siebie grupę studentów w ramach duszpasterstwa akademickiego. Karol Wojtyła, nazywany „Wujkiem”, organizował dla swojej „Rodzinki” liczne wycieczki górskie, spływy kajakowe czy zimowe wyjazdy na narty, które integrowały grupę będąc swoistą formą rekolekcji.
W roku akademickim 1953/1954 przyszły papież rozpoczął wykłady z etyki społecznej na Wydziale Teologicznym UJ. Był to jednocześnie ostatni rok istnienia Wydziału, który został zlikwidowany przez władze komunistyczne. Od 1954 roku Wojtyła prowadził wykłady w Seminarium Duchownym w Krakowie oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Decyzją papieża Piusa XII w 1958 roku Karol Wojtyła został mianowany na biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej, a w 1962 roku, po śmierci abp. Eugeniusza Baziaka, wikariuszem kapitulnym – tymczasowym administratorem archidiecezji krakowskiej. Już 30 grudnia 1963 roku papież Paweł VI podjął decyzję o mianowaniu bp. Wojtyły na arcybiskupa metropolitę krakowskiego, a uroczysty ingres do katedry wawelskiej odbył się w marcu następnego roku. Wszystkie te wydarzenia obchodzono uroczyście w jego rodzinnym mieście. Sam biskup, a następnie arcybiskup korzystał z każdej możliwej okazji aby przyjechać do Wadowic, choć z biegiem lat i coraz liczniejszymi obowiązkami było to coraz trudniejsze. Parafię odwiedził m.in. podczas misji parafialnych (grudzień 1960 roku), odprawił tu swoje prymicje biskupie (czerwiec 1964 roku) oraz uczestniczył w dekanalnych uroczystościach milenijnych (listopad 1966 roku). Do rodzinnego miasta abp Wojtyła przybył także 2 lipca 1966 roku i odprawił mszę z kazaniem z okazji 100-lecia wadowickiego gimnazjum. Pozakościelne uroczystości jubileuszu szkoły zostały jednak odwołane przez władze partyjne i oświatowe, ponieważ arcybiskup zapowiedział swój udział w zjeździe absolwentów.
Arcybiskup krakowski nie tylko sprawnie kierował podległą mu archidiecezją, ale stawał się postacią znaną poza granicami kraju. Uczestnicząc w Soborze Watykańskim II, był jednym z najbardziej aktywnych jego uczestników. Jego wystąpienia, w których poruszał kwestie źródeł Objawienia, duchowieństwa, liturgii, godności osoby ludzkiej, apostolstwa świeckich i ekumenizmu, budziły zrozumiałe uznanie ze strony teologów-reformatorów i samego papieża Pawła VI. Decyzje soborowe stać się miały wyznacznikiem przyszłego pontyfikatu Jana Pawła II.
W czerwcu 1967 roku w Aula Pia w Watykanie, podczas konsystorza abp Wojtyła przyjął z rąk Pawła VI kapelusz kardynalski, stając się tym samym najmłodszym kardynałem. Lata 70 wypełniała mu praca duszpasterska i zagraniczne wyjazdy (m.in. do Włoch, Kanady i Stanów Zjednoczonych). Zwołał w tym czasie 44 Synod Archidiecezji Krakowskiej (1972-1979), o tyle inny od wcześniejszych, że uczestniczyli w nim świeccy (komisja Apostolstwa Świeckich).
Ostatni raz przed wyborem na Stolicę Apostolską, kardynał Wojtyła odwiedził rodzinne miasto 29 marca 1978 roku, biorąc udział w pogrzebie Anny Siłkowskiej, żony jego szkolnego przyjaciela Zbigniewa.
Przybywam do Was z dalekiego kraju.(Jan Paweł II, Rzym,16 października 1978 roku)
Papież Paweł VI zmarł w czerwcu 1978 roku. Konklawe po Jego śmierci trwało blisko miesiąc i kolegium kardynalskie obrało głową Kościoła patriarchę Wenecji, kardynała Albino Lucianiego, który przyjął imię Jan Paweł I. „Uśmiechnięty Papież”, jak nazywano pogodnego i budzącego sympatię wiernych papieża, zmarł po zaledwie 33 dniach pontyfikatu. Zwołano kolejne konklawe, które obradowało w dniach 14 – 16 października. Ostatniego dnia dokonano wyboru – 16 października 1978 roku 103 spośród 111 kardynałów zadecydowało, że nowym biskupem Rzymu został krakowski kardynał Karol Wojtyła, przyjmując imię Jan Paweł II (Ioannes Paulus Secundus). Był pierwszym papieżem z Polski, pierwszym papieżem spoza Włoch od 1522 roku, a w warunkach ówczesnej zimnowojennej rzeczywistości, na Stolicy Apostolskiej zasiadł papież z kraju za „żelazną kurtyną”.
Pontyfikat Jana Pawła II był jednym z najdłuższych, a jednocześnie jednym z najbardziej przełomowych w dziejach Kościoła. Wyznaczały go przede wszystkim podróże apostolskie. „Papież-pielgrzym” w trakcie 104 pielgrzymek odwiedził wszystkie kontynenty i 135 krajów świata, w tym niektóre wielokrotnie – do Ojczyzny pielgrzymował osiem razy.
Działając na rzecz pokoju i pojednania między religiami, był „papieżem ekumenizmu”. W lutym 1986 roku – jako pierwsza głowa Kościoła Katolickiego – odwiedził rzymską synagogę, a w październiku tego samego roku, zgromadził w Asyżu podczas „Światowego Dnia Modlitw o Pokój” przedstawicieli 47 wspólnot religijnych i 13 religii świata. Apelował o pokój podczas wszystkich konfliktów zbrojnych przełomu wieków – od wojny o Falklandy, po ataki terrorystyczne na World Trade Center.
Jako zwierzchnik Kościoła wydał 14 encyklik i kilkadziesiąt adhortacji, konstytucji i listów apostolskich. Zwołał 6 zgromadzeń specjalnych synodu biskupów, omawiając podczas nich problemy Europy, Afryki, Ameryki, Azji, Oceanii i Libanu. Mianował w sumie 232 kardynałów – więcej niż jakikolwiek papież przed nim.
Był wielkim orędownikiem udziału młodych w życiu Kościoła – w marcu 1985 roku zainaugurował w Rzymie „Światowe Dni Młodzieży”, które w kolejnych latach gromadziły coraz większe rzesze młodych. 15 stycznia 1995 roku w Parku Luneta w Manili na Filipinach, wokół papieża zgromadziło się blisko 5 mln uczestników Światowych Dni Młodzieży – było to największe skupisko ludzi w dziejach świata.
Jako „papież świętych i błogosławionych”, wyniósł na ołtarze więcej osób niż jakikolwiek Jego poprzednik. Kanonizował 482 błogosławionych i beatyfikował 1338 Sług Bożych.
Intensywność pontyfikatu, skutki zamachu na życie, którego 13 maja 1981 roku dokonał na Placu Św. Piotra w Watykanie Mehmet Ali Agca, oraz choroby (m.in. choroba Parkinsona) niekorzystnie wpłynęły na stan zdrowia papieża. Ostatnie miesiące życia naznaczone były wielkim cierpieniem. Jednocześnie postawa papieża wobec własnej słabości stała się dla chorych symbolem godnego cierpienia. Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku w wyniku powikłań po grypie, na którą zachorował w lutym. Jego zabalsamowane ciało wystawiono na widok publiczny w Sali Klementyńskiej Pałacu Apostolskiego, a później w Bazylice Św. Piotra. Uroczystości pogrzebowe, którym przewodniczył kardynał Josef Ratzinger, odbyły się 8 kwietnia. Wzięło w nich udział m.in. 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele różnych religii, w tym Muzułmanie i Żydzi. Na Placu św. Piotra zgromadziło się 300 tysięcy wiernych, a w całym Rzymie na specjalnych telebimach pogrzeb oglądało blisko 5 milionów osób, w tym 1,5 miliona Polaków. Po uroczystościach trumnę złożono w Grotach Watykańskich.
Proces beatyfikacyjny papieża-Polaka rozpoczął się za zgodą Benedykta XVI już w dwa miesiące po śmierci Jana Pawła II, z pominięciem procedur kanonicznych nakazujących pięcioletni okres oczekiwania. Niezbędny dla beatyfikacji cud za wstawiennictwem Sługi Bożego, Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych zaaprobowała w styczniu 2011 roku, a było nim uzdrowienie z choroby Parkinsona francuskiej zakonnicy Marie Simon-Pierre Normand. Uroczystość beatyfikacji miała miejsce 1 maja 2011 roku, w Święto Miłosierdzia Bożego, na Placu Św. Piotra w Rzymie. Dwa lata później, 5 lipca 2013 roku papież Franciszek wydał dekret o cudzie, za wstawiennictwem błogosławionego papieża – uzdrowieniu prawniczki z Kostaryki, Floribeth Mora Diaz, cierpiącej na tętniaka mózgu. 27 kwietnia 2014 roku Jan Paweł II został kanonizowany.
Grób świętego znajduje się obecnie w Bazylice św. Piotra, w Kaplicy św. Sebastiana.
Jan Paweł II i Wadowice
W Wadowicach znajduje się muzeum poświęcone życiu i pontyfikatowi św. Jana Pawła II, które swoimi początkami sięga lat 80. XX wieku. 18 maja 1984 roku, uroczystego otwarcia muzeum papieskiego przy ulicy Kościelnej 7 dokonał kardynał Franciszek Macharski. Udostępnionym zwiedzającym mieszkaniem opiekowały się od początku siostry nazaretanki. Gruntowny remont budynku rozpoczął się w 2010 roku, podczas którego wystawa została czasowo przeniesiona do Domu Katolickiego. Po kilku latach prac budowlanych na potrzeby nowego muzeum zaadoptowano całą kamienicę (ponad 1.000 m² powierzchni). Otwarcie nowej ekspozycji miało miejsce 9 kwietnia 2014 roku.
Jan Paweł II jest honorowym obywatelem miasta (od 2 czerwca 1981 roku) i jego patronem (od 18 maja 2012 roku). Jego imię nosi m.in. Rynek w Wadowicach (Plac Jana Pawła II), Szkoła Podstawowa nr 1 na os. Pod Skarpą oraz Szpital Powiatowy.
Swoją ulicę w mieście mają także Jego rodzice i brat Edmund.
Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski
- I pielgrzymka (2 – 10 czerwca 1979 roku)
7 czerwca 1979 roku papież odwiedził swoje rodzinne Wadowice.”Z wielkim wzruszeniem przybywam dzisiaj do tego miasta, w którym się urodziłem – do parafii, w której zostałem ochrzczony i przyjęty do wspólnoty Kościoła Chrystusowego – do środowiska, z którym związałem się przez osiemnaście lat mojego życia, od urodzenia do matury.
Kiedy patrzę na ten rynek, to prawie każdy szczegół łączy się tu dla mnie ze wspomnieniem najwcześniejszego okresu życia.” - II pielgrzymka (16 – 23 czerwca 1983 roku)
- III pielgrzymka (8 – 14 czerwca 1987 roku)
- IV pielgrzymka (1 – 9 czerwca, 13 – 20 sierpnia 1991 roku)14 sierpnia 1991 roku podczas wizyty w rodzinnym mieście papież konsekrował kościół św. Piotra Apostoła – wotum wdzięczności za ocalenie w zamachu z 13 maja 1981 roku.
„Dzisiaj, po tylu latach, jakże ci wdzięczny jestem, moja matko i mój ojcze, i mój bracie! Jakże ci wdzięczny jestem, prastara wadowicka parafio. I Wam, kapłani, duszpasterze i katecheci… i Wam, koledzy i koleżanki, rówieśnicy.” - V pielgrzymka (22 maja 1995 roku)
- VI pielgrzymka (31 maja – 10 czerwca 1997 roku)
- VII pielgrzymka (5 – 17 czerwca 1999 roku)
16 czerwca 1999 roku Jan Paweł II odwiedził Wadowice i ozdobił obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy papieskimi koronami. ”
Tyle lat minęło od czasu, gdy wyszedłem z Wadowic. Zawsze jednak wracam do tego miasta z poczuciem, że jestem tu oczekiwany jak w rodzinnym domu.” - VIII pielgrzymka (16 – 19 sierpnia 2002 roku)
Podczas powrotu z ostatniej pielgrzymki do Ojczyzny śmigłowiec z Janem Pawłem II przeleciał powoli nad wadowickim rynkiem, na którym ułożony był napis – Kochamy Cię Ojcze Święty.
Wybrana twórczość Karola Wojtyły / Jana Pawła II
(Utwory literackie, które ukazały się drukiem (m.in. w „Głosie Karmelu”, „Tygodniku Powszechnym” i miesięczniku „Znak”) Karol Wojtyła publikował pod pseudonimami: Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda oraz opatrzone inicjałami A.J. (Andrzej Jawień)).
- Poezje
– Renesansowy psałterz / Księga słowiańska (1938-1939; rękopis),
– Pieśń o Bogu ukrytym (1944),
– Pieśń o blasku wody (1950),
– Matka (1950),
– Myśl jest przestrzenią dziwną (1952),
– Kamieniołom (1956),
– Profile Cyrenejczyka (1957),
– Kościół (1962),
– Narodziny wyznawców (1963),
– Wędrówka do miejsc świętych (1965),
– Wigilia Wielkanocna 1966 (1966),
– Myśląc Ojczyzna… (1974),
– Rozważania o śmierci (1975),
– Odkupienie szuka twego kształtu, aby wejść w niepokój wszystkich ludzi (1978),
– Stanisław (1978),
– Tryptyk rzymski (2002).
- Dramaty
– Dawid (1939; rękopis, zaginiony),
– Hiob. Drama ze Starego Testamentu (1940; rękopis),
– Jeremiasz. Drama narodowe w trzech dziełach (1940; rękopis),
– Brat naszego Boga (1944-1950),
– Przed sklepem jubilera (Medytacja o sakramencie małżeństwa przechodząca chwilami w dramat) (1960),
– Promieniowanie ojcostwa (Misterium) (1964),
- Książki
– Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera (Lublin 1959),
– Miłość i odpowiedzialność. Studium (Lublin 1960, Kraków 1962, Londyn 1965, Lublin 1982),
– Osoba i czyn (Kraków 1969 / 1985),
– U podstaw odnowy, studium o realizacji Vaticanum II (Kraków 1972),
– Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciala i sakramelntalność małżeństwa (Watykan 1986),
– Człowiek w polu odpowiedzialności (Lublin 1991),
– Przekroczyć próg nadziei (wywiad rzeka, Rzym 1994, Lublin 1994),
– Dar i Tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich (Kraków 1996),
– Wstańcie, chodźmy! (Kraków 2004),
– Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci (Kraków 2005).